Rahim Kanseri – Endometrium Kanseri
Rahim Kanseri – Endometrium Kanseri kimlerde görülür? Rahim Kanseri – Endometrium Kanseri nedenleri? Rahim Kanseri – Endometrium Kanseri erken tanı ve tedavisi.
ENDOMETRİUM ( RAHİM ) KANSERLERİ
Yazar: Profesör Doktor Mete Güngör
Endometrial kanser, rahim içini döşeyen tabakanın hücrelerinden kaynaklanan kadınlarda en sık görülen kanserlerden biridir. Endometrium kanserleri bazen uterus kanserleri olarak da adlandırılabilir, fakat uterusta kanser gelişebilecek kas veya myometrial hücreler gibi başka hücrelerde vardır. Bunlar çok daha az görülür ve Sarkomlar olarak adlandırılır.
Endometrial kanserler genellikle erken evrede tesbit edilebilir, çünkü sıklıkla menstrüel periodlar arasında veya menopoz sonrası vajinal kanama görülür. Eğer endometrial kanser erken tesbit edilirse uterusun cerrahi olarak çıkartılması kanseri elimine eder.
Rahim Kanseri Belirtileri
Endometrium kanserlerinin çoğu adetlerin kesildiği dönemde postmenopozal kadınlarda meydana gelir. Endometrium kanserinde menopoz sonrası görülen herhangi bir kanama, adet gören kadınlarda adet arasında kanama veya adet süresinin uzaması, anormal kanlı olmayan bir akıntı, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, kilo kaybı gibi bulgu ve belirtiler görülebilir. Endometrium kanserleri erken tespit edildiğinde tedavi ile tamamen kür olduğundan eğer bu bulgularla karşılaşılırsa mutlaka doktora gidilmelidir. Bu bulguların çoğu vajinal enfeksiyon, uterus miyomları, polipler gibi kanser olmayan benign durumlarda da görülebilir. Fakat bu durumun ayırımının doktor tarafında yapılması gerekir.
Rahim Kanseri Nedenleri
Sağlıklı hücreler, vücudun normal fonksiyon görmesi için belli bir düzende büyürler, bölünürler ve ölürler. Ancak bazen hücreler değişiklere uğrayabilir ve büyümesi kontrol dışına çıkabilir. Bu hücreler yeni hücre gerekmediği halde bile bölünmeye devam ederler. Bu anormal bölünme komşu dokuları istila eder, tahrip eder ve hatta vücudun diğer bölgelerine yolculuk edip büyümeye devam eder. Endometrium kanserlerinde, kanser hücreleri uterusun içini döşeyen tabakada gelişir. Bu kanser hücreleri niye gelişir tam olarak bilinmiyor. Ancak Estrojen hormonunun endometrium kanser gelişiminde rol oynadığı düşünülüyor. Ayrıca endometrium hücrelerinde kanser geliştiren gen değişikleri üzerinde de araştırmalar devam ediyor.
Rahim Kanseri için Risk Faktörleri
Overlerden iki ana hormon salgılanır; Estrojen ve Progesteron. Bu iki hormon arasındaki denge mentrüel period sırasında değişir. Siklusun erken döneminden itibaren endometrium kalınlaşır, eğer gebelik oluşmazsa kalınlaşan endometrium dökülür. Eğer bu iki hormon arasındaki denge endometriumun büyümesini stimüle eden estrojen lehine dönerse kadında endometrium kanseri gelişme riski artar.
Estrojen düzeyini artıran faktörler;
Menstrüasyon gördüğü sürenin uzun olması;; Eğer menstrüasyon erken yaşta başlar ( 12 yaşından önce) veya menopoz geç yaşta olursa endometrim kanseri riski artar. Ne kadar çok period ,o kadar fazla endometriumun estrojene maruz kalması demektir.
Hiç gebe kalmamış olmak;Kesin olmamakla birlikte gebelik endometrium kanseri riskini azaltıyor gibi gözüküyor. Gebelikte daha fazla estrojen salınıyor ancak daha fazlada progesteron salgılanıyor. Artmış progesteron üretimi artmış estrojenin etkisini kompanze edebilir.
Ovulasyon düzensizliği;
Ovulasyon aylık olarak yumurtanın overden atılması demektir ve estrojen tarafından düzenlenir. Düzensiz ovulasyon veya ovulasyonun hiç olmaması estrojene maruziyeti artırır. Ovulasyon düzensizliklerinin nedenleri arasında obesite ve polikistik over sendromunu sayabiliriz. Obesite ve Polikistik over sendromu (PCOS) tedavisi aylık ovulasyon ve menstrüasyonun restorasyonuna, dolayısıyla da endometrium kanseri riskinin azalmasına yol açar.
Obesite;
Estrojen kaynağı sadece overler değildir. Yağ dokusuda estrojen salgılar. Obesitede vücuttaki estrojen düzeyi artar ve sizi endometrium kanseri için riskli gruba sokar. Obes kadınlarda endometrium kanser riski 3 kat artmıştır ancak zayıf kadınlarda da kanser görülebilir.
Yağlı diet:
Bu tip diyet alışkanlığı obesiteye yol açtığından endometrial kanser riskini artırabilir veya yağlı besinler direkt olarak estrojen metabolizmasını etkileyerek endometrial kanser riskini artırabilir.
Diabet :
Endometrial kanser diabetli kadınlarda daha sık görülür, çünkü obesite ile diabet sıklıkla birlikte giderler. Ancak diabet olup kilolu olmayanlarda da kanser riski yüksektir.
Estrojen replasman tedavisi;
Estrojen endometrium büyümesini stimüle eder ve menopoz sonrası sadece estrojen tedavisi verilmesi kanser riskini artırır. Progesteron hormonu ile birlikte estrojenin kombine olarak verilmesi endometriumun incelmesine ve dökülmesine ve endometrium kanseri riskinin azalmasına yol açar.
Over Tümörleri;
Overin bazı tümörleri estrojen kaynağıdır ve estrojen düzeyini artırır.
İleri yaş ;
Endometrium kanserlerinin büyük bir kısmı 55 yaşından sonra görülür.
Meme veya over kanseri hikâyesi olması
Tamoksifen kullanılması;
Meme kanseri olup tamoksifen tedavisi alan her 500 kadından birinde endometrium kanseri görülür. Tamoksifenin endometrium üzerinde estrojen benzeri etkisi vardır ve endometriumun kalınlaşmasına yol açar. Bu nedenle endometrium kanseri riskini artırdığından tamoksifen kullanan herkesin yıllık periodik pelvik muayenesinin yapılması gerekir.
Herediter Nonpolipozis colorektal cancer (HNPCC):
Bu kalıtsal hastalıkta önemli bir DNA tamir geninde bozukluk vardır. Bu kalıtsal hastalığı olanlarda kolon kanseri ve endometrium kanseri görülme riski fazladır.
Bu risk faktörlerinin olması endometrium kanseri olunacak demek değildir ancak risk altında olunduğu ve olası bulgu ve belirtilere karşı duyarlı olunması gerektiği anlamını taşımaktadır.
Rahim Kanseri Tanısı
Öncelikle hastanın hikâyesi ve fizik/pelvik muayenesi yapılır. Daha sonra tanı için Transvajinal USG yapılır. Burada endometrium kalınlığı ve yapısı değerlendirilir. Daha sonra kesin tanı için biopsi alınmalıdır. Bu endometrial biopsi şeklinde anestezi gerekmeden ofis şartlarında yapılabilir. Eğer yeterli doku alınamadıysa dilatasyon ve kürataj yapılmalıdır, bunun için ameliyathane şartları gerekebilir. Bütün endometrial tabakadan kazınarak örnek alınır ve patolojik incelemeye gönderilir. Kesin tanı bu dokuların mikroskop altında incelenmesi sonrası konur. Eğer endometrial kanser tanısı konursa hasta bir jinekolojik onkoloğa refere edilir. Daha sonra gerekirse hastalığın yayılımının değerlendirilmesi için ileri tetkikler yapılabilir ( X-ray, CT, kan tetkikleri ).Sonraki aşama hastalığın evrelendirilmesidir ve hastalığın cerrahi tedavisi ile birlikte yapılır.
Rahim Kanseri Tedavsi
Cerrahi en sık kullanılan tedavi metodudur. Uygulanan cerrahi tedavide uterus, overler ve tüpler çıkartılır ayrıca bölgesel lenf nodları çıkartılmalı ve çevre dokulardan doku örnekleri alınmalıdır. Hastanın ilk cerrahisi en önemli olan tedavisidir ve mutlaka bir jinekolog onkolog tarafından yapılmalıdır. Ancak hastalığın yaygınlığına göre cerrahi tedavi bazen yeterli olmayabilir, ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.
Radioterapi: Eğer cerrahi sonrası eldeki bulgular kanserin tekrarlama riskini gösteriyorsa histerektomi sonrası radyasyon tedavisi verilir.
Hormon tedavisi; Eğer kanser vücudun diğer bölümlerine yayılmış ise yüksek dozlarda Progesteron tümörün büyümesini durdurmak için verilebilir.
Kemoterapi: Kemoterapi kanser hücrelerini öldürmek için kullanılan ilaçlardır. Genellikle bu ilaçlar kombinasyonlar halinde kullanılır. Eğer kanser ileri evrelere ulaşmış ve başka organlara yayılmış ise kemoterapi kan yoluyla bu bölgelerdeki kanser hücrelerine ulaşıp bunları öldürmesi için verilir
Tedavi sonrası hastalar düzenli aralıklarla takip edilir ve bu takipler sırasında fizik muayene, pelvik muayene, AC grafisi ve laboratuvar testleri yapılır. Endometrium kanseri erken tanı konduğunda tamamen tedavi edilebilen bir hastalıktır. Erken evrelerde hastaların 5 yıllık yaşam şansları yaklaşık % 95 dir.